कापूस पातेगळ ; हि फवारणी करा, दोनच दिवसात पातेगळ थांबनार…
कापूस पिकामध्ये सध्या मोठ्या प्रमाणात पातेगळ होत आहे, तर हि पातेगळ कशामुळे होत आहे आणि यावर काय उपाययोजना कराव्या…कोनती फवारणी करावी याबाबत सविस्तर माहिती पाहूयात…
कापूस पातेगळ होण्याची कारणे…
सततचा पाऊस: जर जास्त पाऊस झाला, तर जमिनीत पाणी साचून राहतं. यामुळे मुळांना हवा मिळत नाही आणि त्यांची अन्नद्रव्ये शोषून घेण्याची क्षमता कमी होते, ज्यामुळे पातेगळ होते.
ढगाळ वातावरण आणि सूर्यप्रकाशाची कमतरता: जास्त दिवस ढगाळ वातावरण राहिलं तर सूर्यप्रकाश पुरेसा मिळत नाही. झाडं प्रकाशसंश्लेषण (photosynthesis) योग्य प्रकारे करू शकत नाहीत, ज्यामुळे त्यांच्या वाढीवर परिणाम होतो आणि पातेगळ सुरू होते.
जमिनीत वाफसा नसणे: शेतात जास्त पाणी साचल्यामुळे जमिनीत वाफसा (ओलावा) राहत नाही. अशा परिस्थितीत झाडं जमिनीतून आवश्यक ती अन्नद्रव्ये घेऊ शकत नाहीत.
सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता: झाडांना योग्य वाढीसाठी नत्र (N), स्फुरद (P), पालाश (K) यांसारख्या मुख्य अन्नद्रव्यांसोबतच बोरॉन, मॅग्नेशियम आणि कॅल्शियम यांसारख्या सूक्ष्म अन्नद्रव्यांचीही गरज असते. यांची कमतरता असेल तर पातेगळ होते.
पिकाची जास्त दाटी: जर कापसाची लागवड खूप जवळ-जवळ केली असेल, तर झाडांमध्ये हवा खेळती राहत नाही. यामुळे बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव वाढू शकतो आणि पातेगळची समस्या निर्माण होऊ शकते.
कापूस पातेगळ थांबवण्यासाठी उपाययोजना
पाण्याची योग्य व्यवस्था: शेतात पाणी साचून राहिल्यास ते लगेच बाहेर काढण्याची सोय करावी. पाऊस थांबल्यावर जमिनीत वाफसा येताच बैलांच्या साहाय्याने कापसाला पाळी (मशागत) घालावी. यामुळे माती भुसभुशीत होते आणि मुळांना हवा मिळून ती पुन्हा कार्यक्षम बनतात.
फवारणी: पातेगळ नियंत्रणात आणण्यासाठी बोरॉन (Boron) आणि प्लॅनोफिक्स (Planofix) ची फवारणी करणे प्रभावी ठरते. बोरॉनमुळे फुलांची आणि बोंडांची वाढ चांगली होते आणि प्लॅनोफिक्समुळे बोंडं गळण्याचं प्रमाण कमी होतं.
खतांचा वापर: पिकाला खत देताना NPK (नत्र, स्फुरद, पालाश) सोबतच मॅग्नेशियम, बोरॉन, सल्फर आणि कॅल्शियम युक्त खतांचा वापर करणे आवश्यक आहे. यामुळे झाडांना आवश्यक ती सर्व पोषक तत्वं मिळतात आणि त्यांची रोगप्रतिकारशक्ती वाढते.
वरील उपायांचा वापर केल्यास कापूस पिकातील पातेगळची समस्या नक्कीच कमी होईल आणि उत्पादनात वाढ होईल.